16 نفری که تاکنون دبیر جایزه ادبی جلال آل‌احمد بوده‌اند
تاریخ انتشار: ۹ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۹۶۵۶۳
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، شنبه ششم آبان‌ماه دبیر علمی شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد که بنا به نظر کارشناسان حوزه کتاب و ادبیات از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین رویداد‌های ادبی کشور است، از سوی خانه کتاب و ادبیات ایران و البته با حکم وزیر ارشاد معرفی شد. دبیر این دوره گلعلی بابایی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بابایی سوابقی چون شایستگی تقدیر در سی و چهارمین دوره «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران»، نهمین دوره «جایزه ادبی جلال آل‌احمد» و برگزیده «کتاب سال دفاع مقدس» در کارنامه ادبی او ثبت شده است.
داور دوره‌های هشتم، سیزدهم و پانزدهم «جایزه ادبی جلال آل‌احمد»، داور جایزه شهید «حبیب غنی‌پور»، دبیر اجرایی جایزه «کتاب سال دفاع مقدس» و دبیر علمی دوسالانه جایزه شهید «حسین همدانی» از جمله سوابق اجرایی دبیر علمی شانزدهمین جایزه ادبی جلال آل‌احمد است. او صاحب یک کتاب توقیفی به نام «بدون مرز» هم هست که درباره جانشین فرماندهی سپاه پاسداران در سوریه است.
جایزه ادبی جلال در سال‌های پیش از این، ۱۵ دبیر علمی به خود دیده است که نگاهی به ۱۵ سال برگزاری این جایزه می‌اندازیم.
رمضانی‌فرانی، اولین دبیر علمی
اولین دوره جایزه جلال که در سال ۱۳۸۷ برگزار شد، محمدعلی رمضانی‌فرانی دبیر علمی معرفی شد. رمضانی‌فرانی در کارنامه خود سوابقی چون عضویت هیأت علمی دانشگاه امام حسین (ع)، عضویت هیأت تحریریه نشریه تخصصی علوم انسانی دانشگاه امام حسین (ع) و سردبیری مجله امید انقلاب را داشت. البته وی از دانشگاه امام حسین (ع) به وزارت ارشاد مأمور شده بود. محمدعلی رمضانی فرانی پنجم آبان ماه سال ۱۳۸۷ بعد از چهار ماه بلاتکلیفی در اداره کل امور کتاب و کتابخوانی که با استعفای مجید حمیدزاده رخ داد، حکم خود را به عنوان مدیر این اداره از محمدحسین صفارهرندی وزیر وقت ارشاد گرفت.
رمضانی‌فرانی در کمتر از یک سال به عنوان دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، دبیر علمی جایزه کتاب فصل و دبیر جوایز ادبی متعددی مانند جلال آل احمد و پروین اعتصامی در وزارت ارشاد معرفی شد و پس از پایان مهلت مأموریت وی به دانشگاه امام حسین(ع) برگشت.
بعد از پایان مهلت مأموریت و استعفای رمضانی‌فرانی دبیری علمی دومین دوره جایزه ادبی «جلال آل احمد» به علی اوجَبی که در آن زمان معاون فرهنگی مؤسسه خانه کتاب و ادبیات بود، رسید و سرپرست دبیرخانه جایزه کتاب سال و جایزه کتاب فصل را هم برعهده گرفت.
حمیدزاده، دبیر ۴ دوره متوالی
از دوره سوم که سال ۱۳۸۹ بود تا دوره ششم مجید حمیدزاده که سابقه مدیریت اداره کتاب وزارت ارشاد را هم در کارنامه خود داشت، دبیر جایزه جلال شد. چهار سال بعد یعنی در ۱۷ آذر سال ۹۲ علی جنتی وزیر ارشاد وقت، طی حکمی نجفقلی حبیبی را به عنوان دبیر جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران معرفی کرد. تغییر دبیر علمی جایزه کتاب سال در حالی صورت گرفت که دوره سی و یکم این جایزه در میانه کار داوری‌های خودش بود.
علی شجاعی صائین، مدیرعامل وقت خانه کتاب (موسسه مجری جوایز دولتی حوزه کتاب که در سال‌های آخر دولت دوازدهم باهم در موسسه خانه کتاب و ادبیات ادغام شد) هرگونه مسؤولیت مجید حمیدزاده را در دیگر جوایز این حوزه از جمله جایزه کتاب فصل، جایزه جلال آل‌احمد و جایزه پروین اعتصامی رد کرد و گفت که مسؤولیت این جوایز نیز بر عهده دبیر جدید جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است.
مجید حمیدزاده که ۱۲ آبان ۸۹ با حکم بهمن دری اخوی، معاون وقت امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، به عنوان دبیر جایزه کتاب سال و سایر جوایز حوزه کتاب منصوب شده بود، از همه سمت‌های خود کنار گذاشته شد.
بنیاد شعر و ادبیات داستانی، مسؤول برگزاری جایزه جلال شد
بعد از حمیدزاده، بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان مسؤولیت برگزاری این جایزه ادبی را بر عهده گرفت. از سال ۱۳۹۳ و در پی تصمیم کارگروه ویژه جشنواره‌های معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزاری جایزه ادبی جلال آل احمد، جشنواره بینالمللی شعر فجر و جایزه ادبی پروین اعتصامی به بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان واگذار شد.
دوره هفتم و هشتم این جایزه با دبیری حجت الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد، قرآن‌پژوه به کار خود ادامه داد که اثری در فضای ادبیات نداشت. مهدوی‌راد آثاری چون «سیر نگارش‌هاى علوم قرآنى»، «مشعل جاوید»، « آفاق تفسیر» را در کارنامه خود داشت.
در دوره نهم نیز منیژه آرمین رمان‌نویس کشورمان دبیرعلمی شد؛ آرمین آثاری چون «شب و قلندر»، «روزی که عمه خورشید مُرد» و ... را در کارنامه خود داشت.
محمدرضا بایرامی، نویسنده و دبیر علمی جایزه جلال
دبیرانی که خودشان برگزیده جلال بودند
پس از اعلام برگزیده دوره هفتم (سال ۱۳۹۳) بسیاری از منتقدان معتقد بودند حضور بعضی از داوران که گرایش‌های آنها نزدیک به جریان روشنفکری است، موجب شد تا جایزه جلال به‌جای بها دادن به نیروهای انقلابی، به مجموعه‌ای از انواع گرایش‌ها و سلایق جایزه دهد.
اعلام این تغییر رویه جایزه جلال از سوی صاحب‌نظران تنها به این دوره خلاصه نشد و حتی شاید بتوان گفت که در دوره‌های بعدی تشدید شد. دوره دهم نیز شهریار عباسی که خود به خاطر اثر رمان «دختر لوتی» برگزیده بخش رمان دوره هشتم بود، دبیر شد و در دوره یازدهم، محمدرضا بایرامی که خود برای کتاب «لم یزرع» برگزیده دوره نهم بود، به دبیری انتخاب شد.
محمدرضا شرفی خبوشان
دوره دوازدهم هم دبیری علمی به محمدرضا شرفی‌خبوشان، نویسنده کتاب «بی‌کتابی» که در دوره دهم اثر برگزیده شده بود، رسید. در دوره‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بنا به قانونی نانوشته دبیران از برگزیدگان دوره‌های قبلی انتخاب می‌شد. البته این شرط که برگزیده هر بخش باید در هیأت داوران آن بخش باشد، سنتی است در جایزه ادبی جلال آل احمد.
دوره بعد (دوره سیزدهم که در سال ۱۳۹۹ برگزار شد) نیز ابراهیم حسن‌بیگی نویسنده پرکار حوزه ادبیات انقلاب که آثاری چون «صوفی و چراغ جادو» و «ناقوس‌ها به صدا در می‌آیند» را در کارنامه داشت، دبیر شد، اما انتخاب مریم بصیری برای دبیری عالی‌ترین و گران‌ترین جایزه ادبی جمهوری اسلامی، انتقادها را برانگیخت.
مریم بصیری
دوره پانزدهم که سال گذشته برگزار شد، دبیری علمی به وجیهه سامانی رسید که پیش از آن دبیری جایزه «قلم زرین» و «جشنواره جوان سوره» و داوری جشنواره‌ها و جوایز مختلف ادبی همچون «جشنواره اشراق»، «جایزه ادبی یوسف»، «کتاب سال دفاع مقدس»، «جایزه قلم زرین»، «جایزه شهید اندرزگو»، «جشنواره تلویزیونی شبکه مستند»، «جشنواره سبک زندگی» و «جایزه ادبی خودنویس» را در پرونده اجرایی خود داشت.
وجیهه سامانی
جدول دبیران ادوار مختلف جایزه جلال
| دوره | دبیر علمی |
| اول | محمدعلی رمضانی‌فرانی |
| دوم | علی اوجبی |
| سوم | مجید حمیدزاده |
| چهارم | مجید حمیدزاده |
| پنجم | مجید حمیدزاده |
| ششم | مجید حمیدزاده |
| هفتم | محمدعلی مهدوی‌راد |
| هشتم | محمدعلی مهدوی‌راد |
| نهم | منیژه آرمین |
| دهم | شهریار عباسی |
| یازدهم | محمدرضا بایرامی |
| دوازدهم | محمدرضا شرفی‌خبوشان |
| سیزدهم | ابراهیم حسن‌بیگی |
| چهاردهم | مریم بصیری |
| پانزدهم | وجیهه سامانی |
| شانزدهم | گلعلی بابایی |
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: جایزه ادبی جلال آل احمد گلعلی بابایی شانزدهمین جایزه ادبی جلال کتاب سال جمهوری اسلامی ایران جایزه ادبی جلال آل احمد دانشگاه امام حسین دبیر علمی جایزه مجید حمید زاده کارنامه خود جایزه کتاب سال کتاب و ادبیات جایزه جلال دبیر جایزه مهدوی راد خانه کتاب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۹۶۵۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برای تقویت میدان کتاب کودک و نوجوان چه باید کرد؟
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، دوران کودکی و نوجوانی، مهم‌ترین دورانی است که در آن شخصیت، هویت و سبک زندگی افراد شکل می‌گیرد و نظام‌های اعتقادی و ارزشی در نهاد آنان پایه ریزی می‌شود. ازاین رو، تولید و مصرف محتوا در زیست بوم فرهنگی کودک و نوجوان، ضرورتی راهبردی و سبک ساز است. در این میان، «محتوای ادبی» در پویایی این زیست بوم و الگوسازی در زمینه سبک زندگی، نقشی پررنگ دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهند، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است.
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس در پژوهشی با عنوان «تولید و ترویج محتوای ادبی برای کودک و نوجوان؛ واکاوی سیاستی و راهکارهای تقنین» آورده است، سیطره محصولات و خدمات ادبی، هنری و رسانه‌ای بر سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان، تولید و مصرف محتوا در این زیست‌بوم را به ضرورتی راهبردی تبدیل کرده است. در این میان، محتوای ادبی می‌تواند در پویایی زیست‌بوم و الگوسازی در زمینه سبک‌زندگی، نقشی پررنگ داشته‌باشد. زیرا پیوند محتوای ادبی با زیبایی‌ها و جاذبه‌های هنری ناگسستنی بوده و در چنین بستر و قالبی، ظرفیت فراوانی برای انتقال پیام‌ها و مفاهیم به ظریف‌ترین و مؤثرترین شکل وجود دارد.
* سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است
این پژوهش بیان می‌کند که بنابر بررسی چارچوب سیاستی کنونی، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است. همچنین سیاست‌های واضح، ملموس و هدفمندی در این زمینه وجود ندارد. در مصوبات و مقررات تخصصی‌تر نیز راهبردهای موجود کم‌رمق بوده و جامعیت لازم را ندارند. بررسی آرایش نهادی این حوزه نیز نشان‌دهنده فعالیت جزیره‌ای، موازی‌کاری و تشتت در تولی‌گری است.
* نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان
این پژوهش نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان را به‌عنوان یکی از چالش‌های تولید و ترویج محتوای ادبی برای این قشر دانست و بیان کرد که خلأ برنامه راهبردی، تلقی نشدن مسائل کودک و نوجوان به‌عنوان اولویتی بنیادین و ضعف در چارچوب سیاستی و نهادی موجود، به ساده‌انگاری، تشتت و نبود انسجام در سطوح مختلف سیاستگذاری و اجرا در این حوزه منجر شده‌است. به‌دلیل محوریت نداشتن پژوهش، تخصص‌گرایی و برنامه‌ریزی جامع‌نگرانه، عمده اقدامات به‌صورت مقطعی و پروژه‌ای، جوشیده از دغدغه‌های فردی یا برخواسته از ادراک و تجربه زیسته محدود و ناقص شخصی بوده‌اند که به نتایج کم‌اثر و سطحی انجامیده‌است.
* مغفول ماندن بسیاری از حوزه‌های موضوعی مورد نیاز مخاطب
در این پژوهش، مغفول ماندن بسیاری از حوزه‌های موضوعی مورد نیاز مخاطب به‌عنوان چالش تولید و ترویج محتوای ادبی برای گروه کودک و نوجوان بیان شده و آمده است که آثار تألیفی از لحاظ موضوع‌یابی، مسئله‌مندی و نیازشناسی دچار ضعف جدی بوده و به بسیاری از بحران‌ها و مسائل آسیب‌زای دوره کودکی و نوجوانی کم‌توجهند. در چنین شرایطی، مخاطبان برای پاسخ به نیازها و دغدغه‌های خود، بیشتر سراغ آثار ترجمه‌ای و خارجی می‌روند که اغلب حاوی پیام‌هایی آسیب‌زا و ناسازگارند.
* خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر
دیگر چالش این حوزه در این گزارش به خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر اشاره شده و آمده است که: فعالیت مؤثر و پیوسته در این حوزه مستلزم حضور و استقرار متخصصان دغدغه‌مند و مسئله‌شناس است. در شرایط کنونی، مجموع آثار تألیفی کمیّت و کیفیت مطلوبی نداشته و در زمینه پرورش و تربیت آفرینش‌گر و متخصص کودک و نوجوان و زیرساخت‌ها و مواد آموزشی مربوطه نیز خلأ جدی وجود دارد. آفرینش‌گران فعال و دغدغه‌مند کنونی نیز کم‌شمار بوده و در میان مخاطبان چندان شناخته شده نیستند.
* فعالیت جزیره‌ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول
این پژوهش رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی و فعالیت جزیره‌ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول را به‌عنوان یکی از چالش‌های این حوزه معرفی کرده و توضیح می‌دهد که رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق یا تک‌محصول‌ها، اگرچه در کوتاه‌مدت جذب مخاطب را به‌همراه داشته و دستاوردساز است، اما نمی‌تواند به‌طور ماندگار و گسترده‌ای جریان‌سازی کرده و انس کودکان و نوجوانان با محتوای ادبی را نهادینه کند. عمده دستگاه‌ها و نهادهای مسئول در این حوزه ارتباط پایدار و تعامل پویایی با یکدیگر ندارند و اغلب فعالیت‌ها و برنامه‌های اصلی خود را در سطح درون‌سازمانی دنبال می‌کنند. به‌این‌ترتیب، اقدامات انجام شده تأثیر محدود و اندکی بر کلان وضعیت مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان گذاشته و هدف راهبردی مشخص و دستاورد ملموس و سنجش‌پذیری محقق نمی‌شود.
* نظم‌دهی و انسجام‌بخشی به فعالیت‌های این حوزه
این پژوهش پیشنهاد می‌کند که نظم‌دهی و انسجام‌بخشی به فعالیت‌های این حوزه و راهبری سبد مصرف فرهنگی مخاطب کودک و نوجوان، به تدوین برنامه‌ای راهبردی و جامع (مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی) و به‌روزرسانی پیوسته آن نیازمند است. تعیین اولویت و رویکرد موضوعی و تنظیم نگاشت نهادی از لوازم اساسی چنین برنامه‌ای است. رصد و پایش مداوم زیست‌بوم فرهنگی کودک و نوجوان می‌تواند منجر به تصویری واضح از وضعیت مستقر شود. تصویری که می‌تواند یاریگر برنامه‌ریزان و آفرینش‌گران و تولیدکنندگان در ایده‌پردازی، خلق اثر، ترویج محتوا، بازاریابی و عرضه محصول باشد.
* تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی
این پژوهش یکی از راهکارهای حل این چالش را تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی عنوان کرده و ادامه می‌دهد که در راستای افزایش تخصص‌گرایی و بهبود وضعیت تألیف، روندها و زیرساخت‌های کنونی باید به‌سمت تربیت و آموزش افراد مستعد، توانمندسازی آفرینش‌گران کنونی و نیز حمایت از آثار تألیفی مطلوب، تغییر مسیر یابند. ازاین‌رو، لازم است ضمن تقویت ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های آموزشی در مقاطع مختلف، در صنعت نشر و فعالیت‌های ترویجی نیز از آثار تألیف و بومی مطلوب پشتیبانی شود (مانند مشوق‌های مالیاتی و اعطای یارانه).
در این پژوهش تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان به‌عنوان راهکار دیگر مطرح شده و در توضیح آن آمده است که تمرکز بر جایگاه‌های حقوقی و آفرینش‌گران موفق و ترویج و چهره‌سازی از آنها می‌تواند پیوند مستحکم‌تری میان مخاطبان و محتوای ادبی ایجاد کند. زیرا نهادها و آفرینش‌گران از امکان همراهی طولانی‌مدت و پیگیری پیوسته توسط مخاطب برخوردار بوده و ظرفیت بسیار بیشتری برای هویت‌بخشی، الگو‌آفرینی و سبک‌سازی دارند.
* تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت‌های بازار فرهنگی
این پژوهش همچنین پیشنهاد تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت‌های بازار پردازی فرهنگی را مطرح کرده و بیان می‌کند که عرضه حداکثری محتوای ادبی مستلزم لحاظ ذائقه‌ها و گرایش‌های گوناگون مخاطب و قرار دادن محتوای مدنظر در زنجیره ارزش است. در صورت ایجاد پیوستاری در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه، می‌توان منابع فرهنگی غنی دینی و بومی را به زبان کودک و نوجوان امروز فراوری کرد و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار پردازی فرهنگی به بازتولید چنین آفرینش‌هایی در قالب‌های گوناگون پرداخت.
* تقویت جریان اقتباس
راهکار دیگر مرکز پژوهش‌های مجلس در این پژوهش مبتنی بر تقویت جریان اقتباس و سرمایه‌گذاری در صنعت و پی نما مطرح شده که در توضیح آن بیان می‌کند که با تقویت جریان اقتباس می‌توان جهان‌های داستانی و شخصیت‌های بومی و آئینی را در قالب رمان بازآفرینی کرد و با نگارش فیلم‌نامه‌ها و بازی‌نامه‌های اقتباسی براساس رمان‌های پرمخاطب و غنی به گسترش جهان داستانی خلق شده در دیگر قالب‌های هنری و رسانه‌ای پرداخت. صنعت پی‌نما نیز ظرفیت فراوانی در شکوفایی زنجیره ارزش آثار ادبی داشته و می‌تواند حلقه اتصال کتاب و آثار نمایشی (به‌ویژه پویانمایی) باشد. با سرمایه‌گذاری در پی‌نما، هم مخاطب بالقوه‌ای برای آثار اقتباسی فراهم می‌شود و هم بهره‌وری فرایندهای تولید آثار نمایشی افزایش می‌یابد. رویکرد ارتباطات سازمانی در میان دستگاه‌های مسئول در این عرصه نیازمند بازنگری جدی است. همرسانی نیازها و ظرفیت‌ها میان مدارس، مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مساجد، فرهنگ‌سراها و دیگر نهادهای مرتبط و برقراری تعاملات هم‌افزا در این زمینه، ضروری است.
در یکی جمع بندی نهایی محوری‌ترین مسائل و چالش‌های این حوزه از منظر سیاستی و تقنینی عبارتند از:
۱. نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان،
۲. مغفول ماندن بسیاری از حوزه های موضوعی مورد نیاز مخاطب،
۳. خلأ جدی در تألیف و تربیت آفرینش گر،
۴. رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی،
۵. فعالیت جزیره ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول.
در راستای مسائل یاد شده، این راهکارها پیشنهاد می شوند:
۱. تدوین برنامه راهبردی و تنظیم نگاشت نهادی،
۲. رصد و شناسایی مداوم نیازهای کودکان و نوجوانان،
۳. تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی،
۴. چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان،
۵. تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت های بازارپردازی فرهنگی،
۶. تقویت جریان اقتباس و سرمایه گذاری در صنعت پی نما (کمیک)،
۷. بهبود تعامل میان دستگاهی.
انتهای پیام/
مسمومیت ۲۹ پزشک با مشروبات الکلی تقلبی در شیراز